Zwammen

Als je zwammen hoort, denk je misschien wel meteen aan die mooie herfstwandeling met her en der een donkerbruine zwam aan een oude boom. Helaas zijn de zwammen in je huis niet zo’n mooie gedachten. De zwammen die wij als ongedierte zien, tasten de fundering van je huis aan. Ze hoeven niet eens als zwam eruit te zien om schade aan te richten, de lange schimmeldraden zitten al in het hout en zijn niet te zien met het blote oog, later ontwikkelen ze de bovengrondse vruchtlichamen. Een echte sluipmoordenaar dus.

De huiszwam en de kelderzwam zijn de gevaarlijkste zwammen in huis en vragen om directe professionele bestrijding.

Levenscyclus zwammen

Wist je dat zwammen beginnen als sporen? Deze zitten aan de uiteinden van schimmeldraden. Met het blote oog zijn de sporen niet te zien en vallen dus niet op. Omdat de sporen zo klein zijn, worden ze door de lucht meegenomen naar andere plekken en besmetten zo een groot oppervlakte. De neergedaalde sporen ontwikkelen weer schimmeldraden en deze groeit uit tot zwam. Deze manier van verspreiding noemen we geslachtelijk. Ongeslachtelijk gaat via de schimmeldraden en komt eigenlijk bijna niet voor, de meeste reproductie komt door geslachtelijk. Daarbij hebben verschillende omgevingsomstandigheden een grote invloed op de reproductie en voortplanting van de zwammen.

Zwammen leven op vochtige ondergronden. Bomen en bos-gronden zijn dus hele fijne plekken voor zwammen om te groeien. Elke zwam heeft ondergronds een heel netwerk aan schimmeldraden en bovengronds een vruchtlichaam. Wij kunnen een zwam het makkelijkst herkennen aan de vruchtlichamen, aangezien deze met het blote oog te zien zijn. Zwammen kunnen allerlei vormen aannemen, denk maar is aan een paddenstoel met een rode bovenkant en witte stippen, of die met een hele lange stengel en een bruin kapje. Zwammen zonder vruchtlichaam vormen bovengronds een witte laag, deze tref je vooral aan op bedorven eten. 

Hoe zien zwammen eruit?

De huis- en kelderzwam komen in huis het meest voor en zien eruit als grote, uitgelopen, bruine pannenkoeken. Wat specifieker: bruine vruchtlichamen met een witte rand eromheen. Soms zijn de schimmeldraden te zien, deze noemen we ook wel wortels en zijn vaak roodbruin of doorzichtig van kleur.

Er zijn veel verschillen tussen zwammen. Ten eerste; we kunnen de zwammen indelen in verschillende categorieën: eencelligen en meercelligen. Paddenstoelen bijvoorbeeld, behoren tot de meercellige zwammen en gisten behoren tot de eencellige zwammen. Ten tweede; sommige zwammen kunnen enorm groot worden, terwijl andere microscopisch klein blijven. Ten derde; de één doet weinig kwaad, de ander, zoals de huiszwam, richt enorme schade aan. 

De meest voorkomende en schadelijke zwammen in huis:

• De huiszwam: komt het meest voor in de vochtige ruimtes van gebouwen/panden/huizen en wordt ook wel de bruine zwam of de droogrotschimmel genoemd. Ze verspreiden als een bruine plak met witte randen over de vloer.
• De kelderzwam: deze soort schimmel ziet er vergeleken met de huiszwam compleet anders uit, maar wel even onsmakelijk. Eerst zijn het onregelmatig gevormde, gelige plakken met lichte randen, na enige tijd kunnen ze groen of grijzig kleuren.
• De poriënzwam: net een wolkje, maar dan anders. Deze zwam dankt zijn naam aan de buisachtige poriën op een witte wolkachtige zwam en komt in huis, vaak in kelders voor.

Andere soorten zwammen die in huis voorkomen, zijn: bruine eikenzwam, geurige schubzwam, waaierzwam en doolhogzwam.

Verschil zwammen, schimmels en paddestoelen

Wij kennen schimmels als die witte/groene plekken op ons etenswaar en de zwammen als de paddenstoelen in het bos, maar in feite zijn zwammen en schimmels hetzelfde. Beide gaan ze schuil onder de wetenschappelijke naam Fungi en verspreiden op dezelfde manier. De paddenstoel is het vruchtlichaam dat voortkomt uit een schimmel.

Veel mensen hebben last van zwammen in huis. Meestal komt dit doordat ze op plekken groeien waar je als bewoner niet vaak komt, kelders en kruipruimten bijvoorbeeld. Het is hier vochtig en dus een perfecte plek voor een zwam om te groeien. Daarbij groeien zwammen tussen de 3 en 38 graden, de meeste huishoudens komen niet lager of hoger dan deze temperaturen en daardoor kan je het hele jaar door last hebben van zwammen. De zwammen herken je het snelst aan de stank die ze verspreiden. Snel handelen als je zwammen ziet/ruikt is noodzakelijk, naast dat de zwammen de structuur en stevigheid van je huis kunnen aantasten, tasten ze ook je gezondheid aan. Sommigen mensen, maar vooral kinderen hebben last van een schimmelallergie en kunnen heftig reageren op de aanwezige zwammen. 

Locaties waar zwammen in huis het meest voorkomen

• Kelder
• Kruipruimte
• Zolder
• Afgesloten ruimte
• Badkamers

Je ziet zwammen zoals een muis of kakkerlak niet snel bewegen en verspreiden, maar dit is misleidend. Een zwam verspreidt zich net zo snel door het schimmeldraden netwerk, deze kunnen gauw 10 meter lang worden. Dit netwerk is niet met het blote oog te zien en daardoor erg schadelijk. Ook kunnen ze in hout zitten, waarvan je het bestaan niet eens wist. Zie je een zwam? Schakel dan zo snel mogelijk een bestrijder in, bij het niet op tijd bestrijden van zwammen kunnen hoge kosten gepaard gaan. De kosten kunnen oplopen tot zelfs €100.000,-.

Houtschade: instortingsgevaar door zwammen

Houtschade door zwammen komt het meeste voor. De huiszwam en de kelderzwam zijn de schadelijkste vormen in huis en verspreiden zich snel. De zwammen groeien goed op vochtige ondergronden, met hout in het bijzonder. Door de schimmeldraden kunnen de zwammen zich vanuit het hout snel verspreiden en ander droog hout infecteren. De cellulose in het hout wordt door deze zwammen afgebroken en hierdoor ontstaan bruine plekken en soms zelfs zwarte plekken. Doordat de schimmels zich snel kunnen verspreiden, wordt het hout in hoog tempo afgebroken en wordt het instortingsgevaar van je huis alleen maar groter, zeker als de steunbalken zijn aangetast. Dus nogmaals; zie je zwammen in huis? Twijfel dan niet te lang en schakel een bestrijder in!

Zwammen in je huis zijn al gauw een plaag. Mede doordat het schimmeldraden netwerk niet met het blote oog te zien is en pas aan het licht komt wanneer de vele grote vruchtlichamen tevoorschijn komen. De sporen aan het uiteinde van deze schimmeldraden zijn zo licht en klein dat ze door de wind op andere plekken terechtkomen. Maar, niet alleen de wind is het transport van deze sporen, ook insecten en bijvoorbeeld goederen die je woning worden binnengebracht kunnen de sporen meenemen. 

Hoe ontstaat een zwammenplaag?

Wanneer de sporen hun vochtige plekje gevonden hebben, gaan ze kiemen. Lange schimmeldraden groeien uit als een soort netwerk en verspreiden zo door het hout op zoek naar voedingsstoffen, zoals cellulose en vocht. Zolang er voedingsstoffen aanwezig zijn, kan het vruchtlichaam groeien.

De kans op zwammen in huis of bedrijf is erg groot bij:

1. Vochtproblemen; zoals lekkage of rioolproblemen
2. Slechte isolatie of ventilatie
3. Hoge luchtvochtigheid
4. Donkere en warme plekken
5. Constructies van loofhout en naaldhout

Bij zwammen denk je waarschijnlijk niet zo snel aan je gezondheid, we eten toch ook paddenstoelen? Toch is er een groot verschil tussen alle zwammen, vooral die we in huis hebben. De huiszwam en de kelderzwam tasten niet alleen de fundering van je huis aan, maar zijn net zo gevaarlijk voor jou en je gezin. 

Ademhalingsproblemen en luchtweginfecties

Wanneer je de lucht van zwammen ruikt beneemt het letterlijk je adem. Zwammen hebben een direct effect op je luchtwegen en zijn daardoor erg gevaarlijk. Als je al ziek bent kan het je toestand alleen maar verslechteren. Je krijgt zoveel last van je luchtwegen, doordat de sporen die de zwam verspreid, makkelijk in te ademen zijn. Deze sporen in je luchtwegen kunnen leiden tot een luchtweginfectie. 

Schimmelallergie

Mensen, maar vooral kinderen kunnen last hebben van een allergie voor schimmels. Is dit bij jou het geval? Dan kunnen zwammen een groot gevaar vormen voor je gezondheid. Allergische reacties kunnen bestaan uit:

• Rode en jeukende huid
• Geïrriteerde huid
• Ademhalingsproblemen

We vallen maar gelijk met de deur in huis; bestrijd zwammen niet zelf! Het lijkt ontzettend simpel, maar de gevolgen zijn vaak niet te overzien. Wanneer zwammen niet op de juiste manier verwijderd worden ben je nog verder van huis. Laat deze klus aan een specialist over!

Zwammen verwijderen

Bij het verwijderen van zwammen kan je helaas niet alleen het vruchtlichaam weghalen. Het grote netwerk aan schimmeldraden loopt door een groot stuk (of helemaal) van de ondergrond. Het aangetaste hout kan niet meer gebruikt worden en dient vervangen te worden, zeker als het gaat om steunbalken. Een ongediertebestrijder kan de situatie goed inschatten en de zwammen op een effectieve en efficiënte manier bestrijden. De bestrijder maakt een plan van aanpak en kan op deze manier de bestrijding stapsgewijs aanpakken. Ook is het vaak lastig inschatten om welke zwam het gaat, hierdoor kan je als leek niet de juiste voorzorgsmaatregelen treffen. Wil je jezelf niet op kosten jagen? Dan is het zeker geen goed idee om de zwammen zelf te bestrijden, op lange termijn gaat dit meer geld kosten, aangezien ze alsmaar terugkomen.

Risico’s zwammen zelf bestrijden

Wil je toch zelf zwammen bestrijden? Houdt dan rekening met de volgende risico’s:

1. Verspreiding van de sporen; ze zijn bijna niet te zien, maar zorgen voor meer ellende dan je kan overzien
2. Ernstige gezondheidsklachten; draag dus altijd beschermende kleding!
3. De oorzaak niet opmerken; waarom groeien er zwammen in je huis? Pak het probleem aan bij de kern
4. Vaak zijn de bestrijdingsmiddelen uit de winkel niet effectief genoeg; de zwammenplaag kan zomaar weer oplaaien.

Zwammen in je omgeving zijn geen pretje, naast de stank zien ze er ook niet heel appetijtelijk uit. Zelf zwammen bestrijden is eigenlijk geen optie als je kijkt naar de gevolgen. Een professionele ongediertebestrijder bij jou in de buurt kan je snel en effectief helpen. Ze weten niet alleen precies wat ze moeten doen, maar hebben ook de juiste middelen om de zwammen definitief te verwijderen. Daarnaast kunnen ze na de bestrijding tips meegeven om de zwammen in de toekomst te voorkomen.

Na een inspectie, stelt de ongediertebestrijder een plan van aanpak op en neemt jou hierin mee. Er zijn namelijk verschillende situaties en plekken waar de bestrijder rekening mee moet houden. Aarzel niet te lang met het inschakelen van een ongediertebestrijder, wanneer jij de zwam ziet, is het al een plaag.