Motmuggen

Motmuggen (Psychodidae) behoren tot de orde van tweevleugeligen, maar ook tot de onderorde muggen. Het zijn kleine insecten met harige vleugels. Als je een motmug van dichtbij bekijkt, lijkt het meer op een mot (of vlinder) dan op een mug.

Leefomgeving motmuggen, waar zitten ze precies?

Motmuggen leven in de buurt van vervuild water en ophopend organisch materiaal. Denk hierbij aan riolen en afvoerleidingen waar de doorstroming niet ideaal is. Ook platte daken en dakgoten waar water in blijft staan zijn een ideale leefomgeving voor motmuggen. De regenton slaan ze dus ook niet over. Verder kom je motmuggen tegen in vochtige kruipruimtes. Vooral als er drab uit een lekkend (of niet meer gebruikt) riool lekt, gebruiken ze dat plasje graag om hun eitjes in te leggen.

Levenscyclus: ontwikkeling motmuggen

Een motmug legt dagelijks tot wel tweehonderd eitjes. Deze eitjes worden in, meestal rottend, organisch materiaal gelegd. Uit de eitjes komen larven van ongeveer negen millimeter lang die zich gaan voeden met het rottende materiaal, bacteriën en schimmels. De larven verpoppen zich en na twintig tot veertig uur komt de volwassen motmug tevoorschijn. De cyclus van ei tot volwassen motmug duurt maximaal drie weken. De volwassen motmug blijft ongeveer drie weken in leven.

Motmuggen lijken wel een beetje op vlinders, maar niet één van de mooiste vlinders die er bestaan. Motmuggen herkennen is belangrijk, want er zit wel degelijk een verschil tussen dit ongedierte en een onschuldige vlinder.

Hoe zien motmuggen eruit?

Motmuggen zijn tweevleugelige insecten en hebben een grijze tot zilverachtige kleur. Ze hebben een driehoekige vorm wanneer ze hun vleugels gespreid hebben. Hun kop, vleugels en pootjes zijn licht behaard. Een motmug is ongeveer vier millimeter lang. Ondanks hun relatief grote vleugels kunnen motmuggen niet goed vliegen. Ze lopen en springen vaak een beetje in het rond. De motmug heeft opvallende lange antennes die uit 15 segmenten van harige lidjes bestaan. Het lijkt een beetje op een antenne met horizontale streepjes.

De eieren van motmuggen zijn minuscuul klein, bruin of crèmekleurig. De larven zien er wormachtig uit en ze hebben nog geen pootjes. Ze zijn witgrijs van kleur en aan beide kanten iets verhard en donkerder.

Wat eten motmuggen?

De volwassen motmug voedt zich met bacteriën, schimmels en andere organische bestanddelen. Ook de larven van de motmug voeden zich hiermee en daarom legt de motmug haar eitjes graag in vervuild, drabbig en gistend vocht. Overdag rusten de motmuggen, maar ’s avonds worden ze actief en gaan ze op zoek naar eten.

In Nederland en België komen wel 40 verschillende soorten motmuggen voor, maar er zijn twee soorten motmuggen die wereldwijd voorkomen. De eerste is de Tinearia Alternata, een muggensoort uit de familie van de motmuggen. Een tweede soort is de Clogmia Albipunctata, één van de grootste muggensoorten uit de motmuggen familie. Beide soorten zijn cultuurvolgers, dat wil zeggen dat ze graag in de nabijheid van de mens leven. De Tinearia Alternata ziet er wel iets sierlijker uit als de Clogmia Albipunctata. Andere soorten motmuggen (Psychodidae) kunnen niet overleven in een door mensen aangepaste leefomgeving.

Motmuggen: motten, vlinders of muggen?

Motmuggen zijn geen motten of vlinders, maar muggen! Zo, dat is duidelijk toch? Er heerst alleen heel wat verwarring bij de motmug. Dit komt door de naam, het uiterlijk en bepaalde kenmerken. Zo worden motmuggen bijvoorbeeld ook wel aalputmotjes, rioolvliegjes, latrinevliegjes of drekvliegjes genoemd. Motmuggen lijken op vlinders, maar zijn het dus niet. Het zijn muggen, maar toch kunnen ze niet steken zoals we van muggen weten. De verwarring slaat weer toe.

Motmuggen in huis is heel vervelend, maar ook heel vies. Heb je motmuggen in huis? Dan heb je hoogstwaarschijnlijk problemen met de riolering. De kleine beestjes houden van stilstaand water en leven van bacteriën in dat water.

Last van motmuggen in huis?

Er zijn verschillende plekken waar de kleine motmugjes in je huis kunnen verschijnen. Meestal worden ze in de badkamer gezien of rond het toilet. Heb je een lekkende kraan of een verstopt toilet bijvoorbeeld, dan kan je er zeker van zijn dat de motmug deze plekken zal vinden als je er niet snel wat aan doet. In sommige gevallen zit de badkamer helemaal vol met de kleine schimmelvreters. Voornamelijk in de zomer heb je snel last van motmuggen in huis. De warmte maakt het namelijk nog aangenamer voor de beestjes.

Locaties motmuggen, waar verstopt de motmug zich?

Motmuggen zitten erg graag in of dichtbij rioleringen of andere plekken met stilstaand water. Zo kunnen dat plekken in huis zijn, maar er zijn ook genoeg locaties buiten in je tuin bijvoorbeeld. De onderstaande locaties zijn vaak ook gelijk de broedplaatsen van de motmuggen.

Motmuggen in huis voorkomen

Het beste is natuurlijk om motmuggen in je huis te voorkomen. Aangezien deze kleine vliegjes meestal in verband worden gebracht met problemen in rioleringen en lekkages, zou je hier direct wat aan moeten doen om te voorkomen dat ze ineens in grote getalen opduiken. Misschien heb je ze nog nooit gezien en denk je dat het allemaal wel mee valt, maar als ze er eenmaal zijn krijg je echt spijt.

Dit kan je doen om motmuggen te voorkomen:

1. De rioolleidingen laten repareren als deze kapot zijn.
2. Verstopt, lekkend of slecht doorspoelend toilet laten repareren.
3. Een waterslot op zwanenhalzen houden.
4. Doppen op open leidingen plaatsen.
5. Afvoerputjes regelmatig schoonmaken en doorspoelen met eventueel soda.
6. Verwijder stilstaand water rondom je huis. Denk aan bijvoorbeeld volgelopen bloempotten of verstopte dakgoten.
7. Laat geen rottend afval slingeren in of rondom je huis.
8. Controleer de kruipruimte van je huis af en toe. Vervang eventueel het vervuilde zand voor vers zand.

Schadelijk of nuttig?

Motmuggen zijn erg irritant en indirect schadelijk voor ons, maar kunnen gek genoeg ook nuttig zijn. De larven van de motmugjes kunnen de omzetting van organisch materiaal bevorderen door bijvoorbeeld de geur weg te nemen. Doordat verschillende muggensoorten nooit bij elkaar in de buurt leven, zullen er geen steekmuggen in de buurt van de motmuggen leven. Dat is natuurlijk ook gunstig voor ons. Niemand zit te wachten op jeukende muggenbulten.

Waar motmuggen leven, leven ook bacteriën. Sterker nog, motmuggen voeden zichzelf met bacteriën. Ze zitten graag op smerige plekken zoals in het riool of op rottend materiaal. Schimmels zijn ook erg in trek bij deze insecten. Motmuggen zijn hierdoor schadelijk voor onze gezondheid, omdat ze dus allerlei ziektes met zich mee kunnen dragen vanuit hun leefomgeving en gewoontes. Vooral mensen met een lage weerstand moeten het ongedierte probleem met motmuggen, of zogenoemde rioolvliegjes, direct aanpakken om vervelende gezondheidsklachten te voorkomen. Motmuggen kunnen een mens niet steken, dus eventuele bacteriën van ziektes worden op andere manieren overgebracht op mensen. Misschien hebben de beestjes wel op je eten gezeten bijvoorbeeld.

Motmuggen kunnen zich razendsnel voortplanten. Een mug kan tot wel 200 eitjes per dag leggen. Deze eitjes komen dan ook allemaal binnen twee dagen uit. Heb je een verstopt toilet bijvoorbeeld, dan kan het maar zo zijn dat je binnen korte tijd je hele badkamer vol hebt zitten met de kleine motmuggen en heb je last van een motmuggenplaag.

Wat moet je doen bij een motmuggenplaag?

Een motmuggenplaag heb je zo te pakken als je niet goed oplet. In de zomer loop je meer risico op een motmuggenplaag dan in de winter. Ze houden van warmte, omdat ze dan goed kunnen overleven. Voedsel kan dan bijvoorbeeld sneller gaan rotten en als je ergens stilstaand water hebt met ook nog eens rottend materiaal in de buurt, dan kan het snel raak zijn. Wanneer je een motmuggenplaag ontdekt hebt, kan je proberen om de beestjes zelf te bestrijden. Mocht dit niet lukken dan helpt een ongediertebestrijder je er graag mee. Je bent dan in ieder geval zeker van dat je er vanaf bent.

Let op: Het onderliggende probleem van de motmuggenplaag zal ook aangepakt moeten worden, want anders is het dweilen met de kraan open.

Afhankelijk van de locatie waar je overlast hebt van motmuggen, kan je zelf motmuggen bestrijden. Heb je de kleine insecten allemaal in je badkamer zitten vanwege een verstopt toilet? Zorg er dan voor dat je als eerste het lekkage probleem oplost en ga vervolgens de ongedierte te lijf.

Methoden om zelf motmuggen te bestrijden:

1. Je kunt met een stofzuiger alle motmugjes die je ziet opzuigen. Bedenk wel dat de kans groot is dat je dus niet alle motmuggen te pakken hebt.
2. Er bestaan speciale insectensprays waar je de motmuggen mee te lijf kunt gaan. Let hierbij wel op je gezondheid en laat je goed informeren voor gebruik.
3. Gebruik soda water op de plek waar de motmuggen zich bevinden. Maak de gootsteen of het toilet hiermee schoon en spoel de rest van het water met soda goed door de afvoer heen.

Komen de motmugjes steeds terug? Blijf je maar stofzuigen of schoonmaken? Dan is het motmuggen probleem groter dan je aankunt en zal er een ongediertebestrijder ingeschakeld moeten worden. Het is goed mogelijk dat de broedplaats van het ongedierte op een plek zit waar je zelf onmogelijk bij kunt komen. Het is dan dweilen met de kraan open, want motmuggen kunnen zich razendsnel voortplanten.

Soms is het lastig om vast te stellen of je last hebt van motmuggen. Als je niet zeker weet of je motmuggen in je huis hebt, kan je contact opnemen met een ongediertebestrijder in de buurt. Er kan dan een inspectie plaatsvinden om de situatie van de motmuggen te bepalen. Er wordt onder andere gekeken naar de broedplaats (of misschien wel meerdere broedplaatsen) van het beestje. Onze lokale motmuggenbestrijders kunnen dan een effectieve en professionele motmuggenbestrijding uitvoeren.