Mieren

Mieren komen bijna overal ter wereld voor en zijn één van de meest succesvolle diergroepen. Het zijn kleine kolonievormende sociale insecten die zich snel aanpassen aan hun leefomgeving. Mieren behoren tot de orde van vliesvleugeligen (Hymenoptera), maar ook tot de superfamilie wespachtigen (Vespoidea). Het zijn de gravende wespensoorten waarvan de werksters hun vleugels hebben verloren.

Hoe zien mieren eruit?

Alle soorten mieren bestaan uit drie delen, namelijk de kop, het borststuk en het achterlijf. Ze hebben drie paar poten en twee voelsprieten. Hoe groot de mieren zijn en welke kleur ze hebben hangt af van het soort mier. De meeste mierensoorten zijn zwart of bruin, maar er komen ook rode, gele, groene, zilvergrijze en goudkleurige soorten voor. Je ziet het bijna niet, maar de meeste mieren hebben ogen. In tegenstelling tot veel andere dieren werken deze niet goed in het donker. Alleen de koninginnen en de mannetjesmieren hebben vleugels.

Wat eten mieren?

Mieren zijn, net als muizen en ratten, echte alleseters. Ze zijn dol op zoetigheden (zoals verschillende fruitsoorten), maar eten ook andere insecten. Het hangt een beetje van het soort mier en zijn omgeving af wat er precies gegeten wordt, maar fruit, vlees, zaden en groenten staan toch wel op het menu van de meeste mieren.

Communicatie tussen mieren

Een belangrijke eigenschap van mieren is dat ze onderling goed communiceren. Deze communicatie verloopt voornamelijk via feromonen (signaalmolecuul dat boodschappen overbrengt). Ze kunnen met hun voelsprieten ‘ruiken’ en vinden hiermee hun voedsel. Deze voedselbronnen vinden ze altijd weer terug door een reukspoor, de feromonen sporen, te maken naar het voedsel, zodat de andere mieren het ook vinden. In ‘Oma weet raad‘ lees je hoe je deze reuksporen verstoort om mieren te bestrijden. Ook herkennen mieren bepaalde punten in hun omgeving en zijn ze in staat om het aantal stappen dat ze gezet hebben te tellen. Vergeleken met andere insecten maakt dit mieren bijzonder intelligent.

Er zijn verbazingwekkend veel verschillende soorten mieren. Hoeveel het er precies zijn, is lastig te zeggen, maar er zijn zeker meer dan 12.000 verschillende soorten mieren. Dit aantal is enorm, omdat er veel variatie zit bij mieren. Er zijn verscheidene eigenschappen die de variatie in miersoorten groot maakt. Alle mieren hebben voelsprieten op hun kop, een belangrijk zintuig. Ze ruiken, voelen en communiceren hiermee. Zo raken mieren elkaar aan met de voelsprieten om erachter te komen of ze uit hetzelfde mierennest komen of dat ze te maken hebben met een indringer.

Soorten mieren: verschillen tussen mieren

Miersoorten worden vastgesteld aan de hand van een aantal eigenschappen.

• Formaat van de kolonie; dit loopt uiteen van enkele tot wel miljoenen mieren.
• Woonomgeving; de leefomgeving van de verschillende miersoorten is divers. Zo leven bepaalde soorten enkel onder de grond. Andere miersoorten komen alleen voor in boomtoppen. En weer andere miersoorten leven tussen de spleten van rotsen.
• Hoeveelheid koninginnen; het aantal koninginnen aan het hoofd van een kolonie varieert tussen één en honderd.
• Samenstelling van de mierenmaatschappij; naast de verdeling van werkzaamheden in een groep valt onder deze eigenschap ook de lichaamskenmerken van mieren.

Meest voorkomende mieren in Nederland

Wereldwijd bestaan er meer dan twaalfduizend soorten mieren. In Nederland is de aanwezigheid van 50 mierensoorten vastgesteld.

De meest voorkomende soorten mieren in Nederland zijn onder andere:

Mier of wesp?

Je zou het niet direct zeggen, maar mieren stammen af van de wespachtigen. Als je goed kijkt zie je ook wel veel vergelijkingen tussen de twee insectensoorten. Vooral de bouw van het lichaam van een mier lijkt sterk op die van een wesp. Om het nog ingewikkelder te maken bestaat er ook nog de mierwesp. De mierwesp is geen mier, maar ook geen wesp. Ze behoort tot de wespachtigen, maar is in feite zijn het wespen zonder vleugels die op mieren lijken. Snap jij het nog?

Mier

Wesp

Mieren ontstaan als larven in een mierennest. Deze larven worden opgekweekt tot onvruchtbare werksters, koninginnen en mannetjes. Alleen de vruchtbare mannetjes en koninginnen hebben vleugels. Als deze voldoende ontwikkeld zijn, verlaten ze vliegend het nest, in Nederland zie je meestal op warme dagen deze vliegende mieren.

De bruidsvlucht: voortplanting vliegende mieren

De voortplanting van de vliegende mieren is een bijzondere gebeurtenis, ook wel de bruidsvlucht genoemd. De vliegende mannetjes en vrouwtjes stijgen in grote groepen de lucht in en zoeken een partner om mee te paren. Na het paren sterven de mannetjes. De koninginnen verliezen hun vleugels en zoeken met enkele werksters naar een nieuwe nestplaats. Hier beginnen ze aan het stichten van een nieuwe mierenkolonie.

Vliegende mieren in huis

Niks is vervelender dan mieren in je huis, laat staan vliegende mieren in je huis. Een paar mieren in je eten of drinken worden we echt niet blij van. De vliegende mieren komen je huis binnen door bijvoorbeeld openstaande ramen of deuren. Er bestaat een grote kans dat je ergens rondom je huis een mierennest of mierenkolonie hebt waar ze vandaan komen. Mocht je dan ook nog eens etensresten in huis hebben rondslingeren, komen deze kleine vliegende insecten snel je huis binnen.

Bestrijding vliegende mieren

De meest effectieve manier om van vliegende mieren af te komen is het inschakelen van een professionele ongediertebestrijder. Deze vakmannen weten precies hoe je een mierenprobleem aanpakt, zodat je hier geen last meer van hebt. Het is belangrijk om de mierenkolonie goed aan te pakken, anders hebben ze zich binnen de kortste keren gewoon weer voortgeplant tot grote groepen vliegende mieren. Laat de mierenbestrijding over aan een bestrijder bij jou in de buurt.

Het mediterraan draaigatje (Tapinoma nigerrimum) komt steeds meer voor in Nederland. Deze vervelende miersoort kan ons veel overlast gaan bezorgen. De gekke naam van dit insect geeft al aan dat het een bijzonder beestje is. Draaigatjes kunnen bijten en wanneer ze dit doen draaien ze hun achterste direct naar de wond toe om daar een irriterend stofje in te spuiten. Dit doen ze ter verdediging tegen vijanden. Draaigatjes bijten ook mensen, dus wees alert.

Wat is een draaigatje? Hoe herken ik een draaigatje?

Een draaigatje is een mierensoort die uit het middellands zeegebied afkomstig is. De mier duikt nu steeds vaker op in Nederland. Draaigatjes zijn zwarte glanzende mieren die verschillende formaten hebben. Aan deze flinke verschillen in lichaamsgrootte kan je het draaigatje herkennen. De werkmieren kunnen variëren van grootte tussen de 2 mm en de 5 mm. Herken het draaigatje ook aan de typische kratervormige nestopeningen. Deze zijn vaak een stuk groter dan die van de gewone wegmier bijvoorbeeld. Wanneer je een draaigatje van heel dichtbij zou bekijken, zie je dat deze mieren een flinke inkeping in hun bovenlip hebben.

Gevaar draaigatje

Draaigatjes vormen superkolonies. In tegenstelling tot gewone mieren is er bij draaigatjes geen sprake van één koningin in één nest, maar elk jaar sluiten alle nieuwe koninginnen zich aan bij het bestaande nest. Alle koninginnen in het nest produceren werksters en die werken allemaal samen. Zo zitten er snel duizenden mieren in het mierennest van het draaigatje.

Mieren in huis worden snel als vieze beesten gezien, maar in feite komen ze alleen maar opruimen. Mieren zoeken in huis naar etensresten en vooral bij een grote miereninvasie is je bord met cake resten zo leeg. Uiteraard zijn mieren in huis geen pretje en wil je zo snel mogelijk van die kleine insecten af. Gelukkig lopen ze vaak allemaal bij elkaar of achter elkaar aan, dus je kunt ze allemaal in één keer opsporen.

Verwijder mieren uit je huis

Om van mieren in je huis af te komen zijn er verschillende dingen die je kunt doen. Begin met een grote schoonmaak in je keuken, want mieren komen namelijk je huis binnen vanwege etensresten. Zodra er geen voedsel meer te vinden is, zullen de mieren snel weer vertrekken. Vergeet ook niet om de prullenbak regelmatig te legen. Wanneer je schoonmaakazijn en water gebruikt als schoonmaakmiddel zullen de mieren ook snel weer verdwijnen. Ze houden namelijk niet van de geur van azijn. Bovendien verwijder je dan ook gelijk de mierensporen, zodat er geen opvolgers dezelfde route nemen en in je huis belanden.

Mieren in je tuin

Mieren in je tuin kan ook erg vervelend zijn. Zit je net lekker in het zonnetje met een kop koffie en wat lekkers erbij, komen die ellendige kleine insecten je ineens plagen. Pas op, voor je het weet zitten ze aan je cake of koek te eten. Bij grote overlast van mieren, zoals een mierenplaag, kunnen tegels in je tuin inzakken. Ze graven gangen onder de tegels waardoor de tegel op een gegeven moment naar beneden zakt. Je kunt dit snel zien door hoopjes zand die tevoorschijn komen.

Mierenbestrijding

Om volledig van je mierenprobleem af te komen kan je beter een ongediertebestrijder inzetten. Een specialist kan namelijk snel zien om welk soort mier het gaat en welke bestrijding dan het beste ingezet kan worden. In sommige gevallen is het erg lastig om het mierennest op te sporen om deze goed aan te kunnen pakken. Een ongediertebestrijder kan je daarbij helpen.

Mieren leven altijd in een groep. Je zult nooit een mier alleen zien lopen, want het zijn sociale insecten. Een mierenkolonie bestaat vaak uit één, soms uit meerdere koninginnen, met een grote groep werksters en jonge mannetjes. De werksters vormen de grootste groep binnen een kolonie. De werksters zijn onvruchtbare dochters van de koningin en hebben verschillende taken binnen de kolonie. Taken van werksters zijn voedsel verzamelen, het mierennest bouwen/onderhouden, verzorgen van de jongen en bescherming van het nest. Een kolonie kan uit miljoenen mieren bestaan en bevindt zich in Nederland vaak tot diep onder de grond. Buiten de kolonie kunnen mieren individuen op lange termijn niet overleven, ze hebben elkaar echt nodig.

Wanneer een mierenkolonie een andere mierenkolonie tegenkomt, komt er een gevecht tussen de mieren. De winnaars maken dan de verliezers tot slaven in hun eigen kolonie. Deze mieren mogen dan voor hun werken.

Taken van mieren

In het mierennest heeft elke mier een eigen rol.

• De koningin legt eitjes.
• De werkmieren zijn de hele dag in de weer. Ze verzorgen de koningin, haar eitjes en uiteindelijk de jonge mieren. In het nest wonen ook werksters die continu op zoek zijn naar voedsel voor iedereen en zij graven de gangen en kamers in het nest.
• Er zijn zelfs soldaten die het nest (de kolonie) verdedigen tegen indringers. Soldaten zijn de vrouwelijke mieren die onvruchtbaar zijn.
• De mannelijke vruchtbare mieren hebben één taak, namelijk zorgen voor de bevruchting van de eitjes van de koningin. Als je vliegende mieren ziet, dan is dit het teken van de bevruchting. Na bevruchting overlijden ze.

De meeste soorten mieren leven onder de grond en maken daar ook hun mierennest. Voor het vinden van voedsel kruipen ze uit het nest naar boven. Enkele mieren kiezen een boomstam uit voor hun nest. Weer andere mieren bouwen het nest onder een steen. Deze steen wordt verwarmd door de zon en biedt bescherming tegen de regen. Elk nest bestaat uit verschillende kamers.

Mierennesten onder de grond

Mieren zijn actieve beestjes, ze rennen van de ene kant naar de andere en verslepen van alles, de hele dag door. De mieren die onder de grond leven maken allemaal een ondergronds nest. Ze zijn dan ook erg druk met het bouwen van deze nesten. In de nesten worden enorme kamers gebouwd en deze staan via gangen allemaal in verbinding met elkaar. Mierennesten zijn complexe bouwwerken, verdeeld in verschillende soorten vertrekken. Een nest biedt ruimte voor wel 15.000 tot 20.000 mieren. Elk nest heeft een bepaalde geur. Mieren uit andere nesten worden daardoor direct opgemerkt, zij dragen namelijk een andere geur met zich mee. Mieren kunnen daarom ook zeker als slimme beestjes worden benoemd.

Structuur mierennest: een bijzonder bouwwerk

Het mierennest is zeer complex en bestaat uit verschillende vertrekken. Deze vertrekken hebben allemaal een eigen functie. In totaal bestaat een nest uit zes verschillende kamers. Zo is er de kamer voor de koningin. Hier worden de eitjes gelegd. Deze eitjes worden vervolgens verplaatst naar de kraamkamer. Deze kamer verplaatst regelmatig, omdat de kraamkamer altijd warm en vochtig moet zijn. In de voorraadkamer wordt het gevonden eten opgeslagen. In een nest is er zelfs een ziekenkamer. Overgebleven materiaal wordt opgeborgen in de afvalkamer. Een aantal miersoorten verzamelen luizen. Deze luizen verblijven in de gastenkamer.

Mieren kunnen meer schade aanrichten dan je denkt. Het zijn dan wel kleine beestjes, maar ook hele harde werkers.

Schade mieren in huis: aantasting hout en isolatie

Mieren kunnen enorme gangenstelsels graven. Dit gebeurt niet alleen buiten, maar ook binnen in huis. Zodra mieren aan de slag gaan, zijn ze niet meer te stoppen. Het zijn harde werkers en graven net zolang door totdat ze vele nestkamers voor de hele familie hebben gebouwd. De kleine beestjes kunnen huizen hierdoor flink aantasten. Je kunt dan denken aan dakisolatie, spouwmuurisolatie of kruipruimteisolatie onder de vloer. Daarnaast tasten mieren ook met gemak hout in huis aan.

Bladluis in de tuin

Mieren kunnen ook schade in je tuin veroorzaken. Zo verspreiden ze namelijk bladluizen die schadelijk zijn voor de planten in je tuin en beschermen deze luizen ook nog eens. De natuurlijke vijanden van bladluizen, zoals lieveheersbeestjes, worden door de mieren gedood.

Economische schade door mieren

Naast het feit dat je in de meeste gevallen een ongediertebestrijder moet inschakelen bij grote overlast van mieren, loop je ook kans op andere economische schade:

1. Stel je voor dat je een mierenplaag heb op je terras van je restaurant, dan lopen je klanten spontaan weg. Niemand gaat tussen deze krioelende beestjes zitten. Hierbij loop je dus financiële schade op, omdat je niks meer verkoopt.
2. Bij een mierenplaag in je tuin heb je grote kans dat je hele terras op den duur verzakt wanneer je deze mieren niet bestrijdt. Ook hierbij loop je economische schade op doordat je je hele terras kunt gaan vernieuwen.

Mierenoverlast komt veel voor in de maanden mei, juni en juli. In deze maanden zijn de mieren het meest actief. De kleine beestjes zijn druk in de weer met het bouwen van mierennesten en voortdurend op zoek naar voedsel voor de hele familie. Een mierenplaag is zo ontstaan.

Herken een mierenplaag

Om te bepalen of je last hebt van een mierenplaag zijn er een aantal kenmerken te noemen. Herken een mierenplaag aan:

• Grote hoeveelheden mieren die overal rondlopen zowel in de tuin als in je huis.
• Lange rijen van mieren die op weg zijn naar een voedselbron. De geursporen van deze rijen mieren trekken weer meer mieren aan.
• Mierennesten zijn meestal kenmerken van een mierenplaag, doordat de mieren dus de kans hebben gehad om zich uit te breiden tot een grote familie. Je herkent mierennesten door hoopjes zand of aarde. Mierennesten in huis zijn moeilijker te vinden.

Mierenplaag voorkomen

Het voorkomen van mieren is soms heel lastig. De beestjes zijn soms al in je huis voordat je het door hebt. Het beste dat je kunt doen is je huis zo goed mogelijk schoon houden. Dit helpt overigens ook tegen andere ongedierte, zoals muizen bijvoorbeeld.

1. Houdt je keuken schoon van etensresten. Mieren eten alles, maar komen vooral af op zoetigheden. Deze lekkernijen ruiken ze al van ver weg.
2. Ruim eten en drinken dat gemorst is direct op. Een klein beetje limonade over de tuintafel of een paar kruimels cake op de grond is al genoeg voor mieren om hier op af te komen.
3. Leeg je prullenbak regelmatig en berg de afvalzakken goed op. Dit kan namelijk een waar eetfestijn worden voor mieren.
4. Dicht zoveel mogelijk kieren en gaten in je huis, zodat de mieren niet gemakkelijk je huis binnen kunnen komen.
5. Toch mieren in huis gezien? Wis zo snel mogelijk de mierensporen uit met een doekje met wat azijn erop. Door de geurspoor van deze beestjes te verwijderen komen er geen nieuwe mieren meer binnen via deze mierenstraat.

Bestrijding mierenplaag

Een mierenplaag bestrijden is een nauwkeurig klus. Het is belangrijk te weten hoe je dit gaat aanpakken. Waar zitten de mieren precies? Heb je het mierennest gevonden? Van welk soort mier heb je last? Wil je er zeker van zijn dat je van je mierenplaag afkomt, kan je het beste een professionele ongediertebestrijder inschakelen. Zij hebben de kennis en de juiste middelen ter beschikking.

Mieren zijn vervelende beestjes, maar zijn niet direct schadelijk voor je gezondheid. Ze kunnen wel ons voedsel besmetten met bacteriën wanneer ze hier overheen lopen of aan eten. Mieren zullen niet voor je wegrennen, dus je kunt snel zien of jouw taartje is gevonden door deze insecten. Het beste is om dit dan niet meer op te eten om eventuele gezondheidsproblemen te voorkomen. In een bijzonder geval kan je namelijk voedselvergiftiging oplopen door de ziektekiemen die de mieren via hun urine en ontlasting achterlaten op het voedsel.

Dodelijke mieren in de wereld

Zo klein en toch zo gevaarlijk, sommige mierensoorten in de wereld zijn onwijs giftig en ook nog eens agressief. Zo heb je bijvoorbeeld in Australië de buldogmier. Deze mieren houden zich schuil in dicht beboste gebieden en vallen alles en iedereen aan die in de buurt komt, ook mensen dus. Ze zijn zo’n 4 centimeter groot en hebben scherpe karteltandjes. Een steek van een buldogmier kan een levensbedreigende anafylactische shock veroorzaken.

Ook kogelmieren zijn geen lieverdjes en veroorzaken een zeer pijnlijke steek. Deze mierensoort is te vinden in de regenwouden van Nicaragua. Deze mier is de grootste van zijn soort en staat bekend om zijn pijnlijke steek, namelijk wel 30 keer pijnlijker dan een wespensteek.

Wees gerust, deze mieren komen niet voor in Nederland.

In de lente komen de mieren langzaam weer tevoorschijn en voor je het weet heb je last van een mierenplaag in je huis of tuin. Je kent het wel, die lange optochten aan mieren. Ooit afgevraagd waar ze nu eigenlijk allemaal naartoe gaan? De route ligt meestal tussen hun en nest en een gevonden voedselbron. Wanneer je zelf mieren gaat bestrijden zal je er dus als eerste voor moeten zorgen dat de voedselbron wordt verwijderd en de mierenspoor hier naartoe wordt uitgewist.

Mieren verdrijven, heel simpel

Mieren uit je huis verdrijven kan je doen door verschillende middeltjes in te zetten. Probeer het leven van de mieren zo moeilijk mogelijk te maken, zodat ze een andere locatie gaan zoeken.

1. Koffiedik strooien op de plaatsen waar de mieren lopen of bij de nestopening als je die gevonden hebt. Mieren blijven hierdoor uit de buurt of gaan zelfs dood.
2. Mierensporen uitwissen met een doekje met azijn erop. Hier houden mieren helemaal niet van en blijven dan gegarandeerd weg.
3. Mieren houden ook niet van peper (of andere gemalen kruiden zoals nootmuskaat bijvoorbeeld) en zullen een andere route gaan kiezen wanneer er peper op hun weg gestrooid is.
4. Door koper in de tuin te leggen zullen de mieren ook op een gegeven moment vertrekken. Dit kan je doen door koperen muntstukken rond het nest te leggen.
5. Kokend water in de nestopening gieten. Misschien vrij gemeen, maar het werkt wel. De vraag is of je ze allemaal te pakken krijgt.
6. Mieren houden niet van bepaalde kruidenplanten als bijvoorbeeld goudsbloemen of lavendel. Handig is dus om dit soort planten in je tuin te zetten om mieren te verdrijven.

Bestrijdingsmiddelen tegen mieren: pas op!

Mieren bestrijden met speciale bestrijdingsmiddelen als mierenkorrels, mierenspray, lokdoosjes of mierenpoeder kan ook, alleen gaat dit wel gepaard met risico’s voor je eigen gezondheid en die van je huisdieren. Het is belangrijk dat je je goed laat informeren over deze bestrijdingsmiddelen en oppast voor je gezondheid, omdat je wel met giftige stoffen werkt. Lukt het niet? Laat dan een specialist het werk voor je doen, dat is een stuk effectiever en veiliger dan zelf mieren bestrijden.

Last van mieren? Voor elke mierensoort en situatie kan een andere bestrijding worden ingezet. Om deze reden is het verstandig om een professionele ongediertebestrijder in te schakelen, zodat deze precies kan zien hoe de mieren het beste bestreden kunnen worden.

Bestrijden zwartbruine wegmier

Wanneer het nest van de wegmier kan worden teruggevonden, kunnen deze mieren bestreden worden door het toepassen van vloeibare of poedervormige insecticiden. Ook lokaasdozen worden geregeld gebruikt om zwartbruine wegmieren te bestrijden.

Bestrijden faraomier

Om faraomieren te bestrijden zal er altijd een ongediertebestrijder moeten worden ingeschakeld. Er zijn namelijk speciale lokdozen voor deze mierensoort. Het spuiten van insecticide is voor deze mieren niet effectief gebleken. De slimme faraomieren liepen namelijk gewoon om de behandelde oppervlaktes heen.

Bestrijden tuinmier

Tuinmieren komen ook graag je huis binnen, terwijl ze meestal hun nest wel buiten hebben. Ook bij deze mier is het van groot belang om het nest op te sporen, zodat deze door een professionele bestrijder met speciaal lokaasgel kan worden behandeld.

Bestrijden bosmier

Het bestrijden van bosmieren gaat op een andere manier. Aangezien de nesten vaak te dicht bij een woonhuis bevinden zullen deze weggeschept moeten worden. Het zand zal dan erg ver van de oorspronkelijke locatie in het bos moeten worden uitgestrooid anders is het mierennest binnen de kortste keren weer opgebouwd door de actieve beestjes.